ज्योतिष शास्त्र आणि उपाय (Astrology and Remedies)

कुंडली विवेचनाचा पुढील टप्पा म्हणजे 'उपाय'. जवळपास सर्व धर्माांत ह्या शास्त्राला मान्यता आहे तसेच त्या त्या धर्मानुसार उपायही आहेत. पण 'उपाय' म्हणजे नक्की काय? आपण अनारोग्य असताना वैद्याकडे जातो आणि त्या रोगावरचं औषधं घेऊन बरे होतो तसेच 'उपाय' ही औषधं आहेत. गरज असेल तेव्हाच याचा अवलंब करावा. मी मागील लेखात लिहिल्याप्रमाणे काही ग्रहांच्या किरणांमुळे मानसिक वा शारीरिक त्रास उद्भवतात. अशा किरणांचा प्रभाव दूर किंवा कमी करण्यासाठी काही पद्धतींचा अवलंब केला जातो. त्यांनाच 'उपाय' किंवा 'ग्रहशांती' असे ज्योतिष शास्त्रीय शब्द आहेत. आयुष्यात अडचणी ह्या येतातच. पण त्या अडचणी कशामुळे आल्या आहेत, त्यामागे आपलीच कर्म आहेत का, आपला अट्टहास याला कारण आहे का असा सारासार विचार करून उपायांचा उल्लेख झाल्यास ते योग्य ठरेल. काही लोकांना अवाजवी गोष्टींचा लोभ होतो. अशा वेळी ती गोष्ट मिळवण्यासाठी वाट्टेल त्या 'उपायांच्या' आहारी जाणं निष्फळ ठरतं. आपलं वय, शिक्षण, कुवत याचा विचार करून आपण कसली अभिलाषा बाळगतोय याचं भान प्रश्नकर्त्यानं ठेवावं. दुसऱ्याशी तुलना करून, एखाद्या व्यक्तीचा द्वेष करून काही मिळवणं अयोग्यच आहे. उपाय हे जर ग्रहांचे वाईट परीणाम कमी करण्यासाठी असतील तर सारासार विचार करून ते शक्य असेल तरच उपाय करावेत. उदा: एखाद्या विद्यार्थ्याला ग्रहाच्या वाईट परीणामामुळे अभ्यासात एकाग्रता साधता येत नसेल तर उपायाने एकाग्रता नक्की साधता येईल पण चमत्कार होऊन त्याच्या कुवतीपेक्षा अधिक गुण मिळवणं शक्य नाही. त्यामुळे तो परीक्षेत पहिला येईल का? असा प्रश्न न करता तो अभ्यास नेटाने करू शकेल का? असा प्रश्न केल्यास तो योग्य ठरेल. आपल्या अडचणीचं मूळ कारण समजून घेतलं तर खरंच बाह्य उपायांची गरज आहे का? हेही लक्षात येईल.   

उपाय मुख्यतः दोन प्रकारचे असतात, वैदिक आणि तांत्रिक. वैदिक उपायांमध्ये परमतत्वाला महत्व आहे. यामुळे हे उपाय होम, हवन, यज्ञ असे असून कोणत्याही भौतिक रूपातील दैवतेची आराधना न करता देवतांच्या गुणांची आराधना केली जाते. उदा: अग्नी, वायू. यात देवळांचाही उल्लेख आढळत नाही. या वैदिक कर्मांसाठी त्याचे ज्ञान असलेल्या पुरोहितांची गरज असते. वैयक्तिक पातळीवर हे विधी केले जात नाहीत. याउलट तांत्रिक उपाय हे वैयक्तिक पातळीवर केले जातात. यात आराध्य देवतेचं शक्ती रूप हे मूर्ती किंवा चित्र रूपात समोर ठेवून अथवा देवळात विधी केले जातात. या व्यक्त स्वरूपातील शक्ती म्हणजेच गणपती, शिव, दुर्गामाता इत्यादी देवता. म्हणजेच आपण दैनंदिन जीवनात ज्या साधना वैयक्तिकरीत्या करतो त्या तांत्रिक शाखेतील असतात. मात्र काही गैरसमजांमुळे तांत्रिक शाखेला काळी जादू, अघोरी, वाममार्गी, तांत्रिक संभोग शास्त्र (Tantric Sex)  इत्यादी नावं दिली गेली. त्यामुळे काही तांत्रिक उपायांनाही सरसकट वैदिक किंवा देवाचे उपाय असं म्हटलं जातं. मात्र तंत्र शक्ती हा काही केवळ वाममार्गी भाग नाही. अशा प्रकारे दोन्ही पद्धतींपैकी एका पद्धतीनं ग्रहांमुळे येणाऱ्या अडचणी दूर करण्यासाठी मार्ग सांगितले जातात तेच 'उपाय' म्हणून सर्वसामान्य लोकांना माहित असतात.                

                

ग्रहांच्या किरणांमुळे होणारे मानसिक बदल फक्त एकाच व्यक्तीत होत नसतात तर प्रत्येक व्यक्तीमध्ये होतात. उदा: प्रश्नकर्त्याच्या घरातील व्यक्तीच्या झालेल्या गैरसमजामुळे काही त्रास होत असेल तर त्यासाठी आधी प्रश्नकर्त्यानं त्या घरातील व्यक्तीची मानसिकता ओळखून स्वतःत बदल केले तर अनेक गैरसमज दूर होतील. अशा कामासाठी लागणारी ऊर्जा, घरातील वातावरणातील वाईट ऊर्जा नष्ट करणे थोडक्यात त्या ग्रहाच्या किरणांना घरात किंवा शरीरात पसरू न देता त्याचं निष्क्रियीकरण करणे ह्यासाठी हे उपाय केले जातात. काही इमारतींवर चुकून वीज पडली तर ती खेचून घेऊन जमिनीत प्रवाहित केली जाते, तशा प्रकारेच हे उपाय केले जातात. उपायांचं जे 'फळ' मिळतं ते प्रश्नकर्त्यातील आणि समोरच्या व्यक्तीमधील मानसिक बदल आणि चांगल्या ऊर्जेमुळे घेतलेले निर्णय ह्याची परिणीती असते. ह्या चांगल्या ऊर्जेमुळे जेव्हा एकाच घरातील दोन व्यक्तींचे गैरसमज शांत चित्ताने विचार केल्याने हळू हळू दूर होऊन पूर्ववत संबंध जोडले जातात तेव्हा बदल दोन्ही व्यक्तींमध्ये घडतो. अशा अनेक अडचणी या उपायांमुळे दूर होतात. मात्र यासाठी प्रयत्नांची जोड आणि श्रद्धा ही हवीच. 

उपाय सांगताना ज्योतिषाकडून रत्न, मंत्र, यंत्र तंत्र, पूजा, होम हवन अशा पद्धतींचा सर्रास उल्लेख केला जातो. नेमका कोणता उपाय करावा आणि कधी याची माहिती प्रश्नकर्त्याला नसल्याने अनेक खर्चिक उपाय केले जातात. न फेडलेला नवस, गेल्या जन्मीचं पाप, करणी, भानामती, देव देवस्की असे शब्द वापरून प्रश्नकर्त्याला चिंता वाटेल असं विवेचन केलं जातं. या सर्व गोष्टींत नक्कीच तथ्य आहे पण दर वेळी असंच घडतं का? तंत्र शास्त्र हे गूढ पण अत्यंत परीणामकारक शास्त्र आहे. मात्र अशा वेळी इतर कारणं आहेत का याची संपूर्ण तपासणी करून एखाद्या शिकलेल्या व्यक्तीकडूनच याची खात्री करून घ्यावी. अशा काही उपायांचं थोडं विश्लेषण पुढील लेखात लिहिण्याचा प्रयत्न करणार आहे.    

© ह्या लेखाचे संपूर्ण हक्क लेखिकेकडे आहेत. यातील कोणतीही माहिती, किंवा संपूर्ण लेख लेखिकेच्या लेखी परवानगीशिवाय कोणत्याही पद्धतीने वापरता येणार नाही याची नोंद घ्यावी. परवानगी हवी असल्यास shivsanchitam@gmail.com. या वर ई-मेल करावी.   

                        ===========================================

The next step in Horoscope prediction is Astrological Remedies. Almost all religions believe in Astrology and have recommended the remedies according to the religious fundamentals. What is exactly a Remedy? In simple words when we are ill, we see a doctor and take some medicines to get cured, just like this remedies are medicines. These should be used only when necessary. As I mentioned in my last article rays of some planets affect psychologically or physically. To reduce or nullify these effects some methods are used. These methods are referred to as the 'remedies'. Obstacles in human life are obvious. If we refer remedies in context with the reason behind these obstacles like one's abstinence or karma it will be plausible. Some people have greed for exorbitant things. In such cases falling prey to remedies provided by anyone promising to achieve such things will be fruitless.The querent should analyse factors like age, qualification, capacity etc practically while seeking the guidance for any achievement. Seeking answers by comparing with others or with malevolent approach is absolutely unethical. If the remedies are meant to reduce the ill effects of the planet(s), then these should be applied for a possible work to get done. For example if a student is not able to concentrate on studies due to ill effect of a planet then by such remedies the student can definitely increase the level of concentration, but miraculously the student cannot achieve grades beyond his/her capacity. So rather than putting a query like 'will the student stand first in the exam?' it should be put in the way'will the student study with full concentration?'. If the root cause of the problem is analysed then it can be easily found out whether a 'remedy' is required or not.

Astrological remedies are broadly of two types, Vedic and Tantric. In Vedic tradition emphasizes on Divine Light ( Jyotirmay Purush) and worship the qualities of Gods. For example Agni (Fire), Vaayu (Air) etc. There is no physical form of the God but these qualities or gyan (knowledge) is the God himself. The structures like temples or idols are not mentioned in this tradition. The Vedic remedies are  based on Yagnas, Homa/Havana where trained Brahmanas (Priests) are required to do the procedures. Individual approach is not observed here. In contrast in Tantric tradition is more individualistic. The God to be worshiped is given a physical form like idol or painting or structures like temples are built. It means in day to day life we worship a God individually is a Tantric tradition. Some misunderstandings and lack of information have defamed this tradition as a path of black magic, aghori, sexually improper (Tantric sex) etc. Due this many Tantric remedies are named as Vedic or Astrological. Tantric tradition is not just a left handed path. Well any one method from these two traditions is recommended to reduce the ill effect of planets and commonly called as a 'remedy'.

The planets affect not only a single person but everybody on the Earth. If the querent has some issues with a family member, then the querent should understand the basic nature of the member and make the changes accordingly, this can resolve simple issues. The remedies in such cases can be used to nullify the negative energies or to stop the spreading of the rays of the affecting planet in the house. It works just like lightning protection system on a building which absorbs the current of lightning strike and nullifies it. The result of a remedy is due to nullifying the unwanted energies and psychological changes in every family member because of increase in positive energy. When misunderstandings between two family members are cleared by slow but steady changes in thought process, it is due effect of the remedy on both the persons. This way remedies can be applied in normal life but without belief and proper efforts it is not possible to beat the odds. 

While recommending remedies, astrologers mostly mention about gemstones, mantras, tantras, yantras, poojas, homa and havana. If the querent is unaware of precise use of the remedies, many expensive remedies are blindly followed. Some astrologers (sometimes deliberately) mention about sins in previous births, black magic, incomplete vows etc. These things definitely do exist but is every horoscope affected by these type of ill effects? Tantric tradition is definitely powerful and effective. But while coming to any such conclusion, other possible reasons must be checked thoroughly by approaching a knowledgeable person. 

I will try and explain briefly about different kinds of remedies in my upcoming articles.

   

© All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, distributed, or transmitted in any form without the prior written permission of the writer. For permission requests email to shivsanchitam@gmail.com.

                        ==================================================